Του Γιάννη Κ.Κουτσοκώστα
Για την Ελλάδα ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε τον Οκτώβριο του 1944. Άφησε πίσω του θύματα, ερείπια και καταστροφές. Επακολούθησαν μεγάλα ιστορικά γεγονότα, τα Δεκεμβριανά, η συμφωνία της Βάρκιζας, οι εκλογές, το δημοψήφισμα για την επάνοδο του βασιλιά του Γεωργίου του Β΄. Αντί η πολιτική ζωή της χώρας μας να ομαλοποιηθεί, άρχιζε μια νέα ζοφερή περίοδος εμφύλιας σύγκρουσης. Οι αριστεροί αντάρτες άρχισαν να ανασυγκροτούνται στην ύπαιθρο, με πρόθεση να αντιπαραχθούν στην κυβερνητική εξουσία, προσβάλλοντες θύλακες αστυνομικών δυνάμεων.
Η Κυβέρνηση για την καταστολή των εξεγέρσεων και τόνωση του πληθυσμού της υπαίθρου, έστειλε στρατιωτικές δυνάμεις ανά την ορεινή και ηπειρωτική Ελλάδα. Πριν ακόμη διαταχθεί η εκκένωση των ορεινών χωριών της Δυτικής Φθιώτιδος (Οκτώβριος 1947). Ένα στρατιωτικό απόσπασμα διερχόμενο από τα Κανάλια, στρατοπέδευσε στο μέσο του χωριού μας, σ΄ένα αλώνι που είχε στραγική σημασία. Το αλώνι ήταν και αυλή παρακείμενης κατοικίας όπου κατοικούσαν τρεις γενιές (παπούς – πατέρας – εγγόνια). Μέσα σ΄ αυτήν την οικογένεια υπήρχε νεογέννητο βρέφος. Η χαρά της οικογένειας ήταν μεγάλη, γιατί το νεογέννητο αγόρι πήρε τη θέση ενός άλλου παιδιού που πέθανε πριν από δύο χρόνια.
Αφού οι στρατιώτες τοποθέτησαν τον οπλισμό τους στην κατάλληλη θέση, άρχισαν να συνομιλούν με τα μέλη της οικογένειας και απέκτησαν κάποια οικειότητα. Μάλιστα ο επικεφαλής αξιωματικός του στρατιωτικού αποσπάσματος, όταν πληροφορήθηκε για το νεογέννητο βρέφος προσφέρθηκε να γίνει ανάδοχος. Η οικογένεια ευχαρίστησε τον αξιωματικό για τη μεγάλη τιμή που της έκανε, αλλά εξήγησε ότι πριν ακόμα γεννηθεί, είχε δεχθεί για ανάδοχο κάποιο συγχωριανό μας και δεν θα ήθελε να φανεί ασυνεπής και ανέντιμη.
Η κατάσταση μέσα στο χωριό δεν ήταν καθόλου καλή. Η εμφυλιακή σύρραξη ήταν στα πρόθυρα. Πολλοί Καναλιώτες ενταγμένοι στο αριστερό κίνημα, πρωτοστατούσαν σ΄αυτήν την αντιπαράθεση. Μάλιστα μερικοί κατείχαν και έμπιστη θέση κοντά στον Άρη τον Βελουχιώτη.
Μία από αυτές τις οικογένειες είχαν νεογέννητο βρέφος. Η άφιξη του στρατιωτικού αποσπάσματος στο χωριό μας, έκανε τους αριστερούς να αναζητήσουν καταφύγιο σε απόμακρο και απόκρυφο μέρος για να αποφύγουν τη σύλληψη. Οι αριστεροί γονείς του νεογέννητου βρέφους θεώρησαν καλό να εμπιστευθούν το μωρό τους σε συγγενικά και φιλικά πρόσωπα και οι ίδιοι να κρυφτούν σε ασφαλές μέρος. Το μωρό μετά από λίγο άρχισε να κλαίει γιατί πεινούσε. Τα συγγενικά πρόσωπα προσπαθούσαν να ικανοποιήσουν την πείνα του μωρού με άλλα υποκατάστατα (γάλα κ.ά), αλλά το μωρό ασυνήθιστο σε μια τέτοια διατροφή, συνέχιζε να κλαίει ασταμάτητα. Τότε οι συγγενείς του μωρού άρχισαν να αναζητούν άλλους τρόπους. Σκέφτηκαν τη λεχώνα, που στο σπίτι της στρατοπέδευσε το στρατιωτικό τμήμα. Της έστειλαν μήνυμα για να βυζάξει το μωρό της μάνας που κρύφτηκε. Και η μάνα λεχώνα που κρατούσε το δικό της παιδί στην αγκαλιά της και το βύζαινε, χωρίς κανένα δισταγμό για τον κίνδυνο που διέτρεχε η ίδια και η οικογένειά της, από την παρουσία στρατιωτών στην αυλή της, δέχτηκε πρόθυμα να βυζάξει το μωρό της αριστερής μάνας, που είχε πλαντάξει στο κλάμα. Μια γυναίκα κρατώντας στην αγκαλιά της το πεινασμένο μωρό της αριστερής μάνας και περνώντας ανάμεσα στους στρατιώτες έδωσε το μωρό στην άλλη λεχώνα μητέρα για να το βυζάξει, λέγοντας τάχα ότι η μητέρα του άργησε να έλθει από κάποια δουλειά σε μακρινή απόσταση. Το μωρό αφού χόρτασε μητρικό γάλα σταμάτησε να κλαίει. Το πήραν ήσυχα και το πήγαν στην κούνια του. Έτσι έβγαλε μια βραδιά χωρίς κλάμα. Την άλλη ημέρα το στρατιωτικό απόσπασμα μετακινήθηκε και η αριστερή μάνα βρήκε την ευκαιρία να πάρει και πάλι στην αγκαλιά της το σπλάχνο της. Η δε μάνα που το βύζαξε ήταν χαρούμενη και ευχαριστημένη που φάνηκε χρήσιμη και ευεργητική σε μια συγχωριανή της. Το γεγονός αυτό έδεσε ψυχικά τις δυο γυναίκες, που παρόλο δεν είχαν δεσμούς συγγένειας, κράτησαν μέχρι τα στερνά τους την αλληλοεκτίμηση και τη στενή φιλία.
Το σπουδαιότερο σ΄αυτόν τον ψυχικό δεσμό των δύο γυναικών, είναι ότι ουδέποτε το ανωτέρω γεγονός του θηλασμού θέλησαν να το διηγούνται. Το κράτησαν κοινό μυστικό. Σήμερα οι δύο μάνες και το παιδί, που βύζαξε το γάλα της άλλης μάνας, έφυγαν από τη ζωή.
Ας είναι τα γραφόμενα τούτα ένα μνημόσυνο στη μνήμη της και στη μνήμη μας ένα δείγμα του μεγαλείου της Καναλιώτισσας μάνας.
Σημείωση: Η ανωτέρω ιστορία είναι αληθινή και τα πρόσωπα συγκεκριμένα:
Αριστερή μάνα: Φωτεινή, σύζυγος Ευαγ. Κυριάκη
Θηλάζουσα μάνα: Ευφροσύνη, σύζυγος Κων. Κουτσοκώστα
Θηλάζον βρέφος: Σπυρίδων Ευαγ. Κυριάκης.
