Πολιτιστική αντίσταση
Η κοινωνία στην οποία ζούμε γίνεται μέρα με την ημέρα πολυφυλετική, πολυθρησκευτική και πολυπολιτισμική, ανταποκρινόμενη στην επιταγή της νέας τάξης πραγμάτων, στην παγκοσμιοποίηση. Παρατηρείται ένας συγκρητισμός, δηλαδή μια τάση να αναμειχθούν και να εναρμονιστούν ανόμοια ή και αντίθετα στοιχεία που ανήκουν σε διαφορετικούς λαούς, ανεξαρτήτου φυλής, θρησκείας και πολιτισμού.
Ο συγκρητισμός αυτός συμβάλλει στην παγκοσμιοποίηση και προβάλλεται από τους ισχυρούς της γης ως σταθεροποιητικός παράγοντας της διεθνούς ειρήνης και της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Η ειρήνη που επιβάλλεται από τους ισχυρούς της γης μέσω των διεθνών οργανισμών είναι ασταθής, υποκριτική, καθόσον ο άρχων της πραγματικής ειρήνης, ο Παντοδύναμος Θεός, απουσιάζει. Όμως, η ειρήνη είναι μεγάλο αγαθό, διευκολύνει τη διεθνή συνεργασία σε πολλούς τομείς, καθιερώνει τη συνύπαρξη κρατών και εθνών, προάγει την οικονομική και νομισματική ένωση των λαών και απομακρύνει τις συγκρούσεις με τα δυσάρεστα επακόλουθα.
Αυτή είναι η μία όψη του πραγκοσμιοποιημένου νομίσματος. Ας δούμε και την άλλη όψη. Η παγκοσμιοποίηση λειτουργεί ως ένας οδοστρωτήρας και αποβλέπει στην εξίσωση αξιών, θρησκευτικών δογμάτων και τρόπων ζωής. Η ιδέα της παγκοσμιοποίησης μας φέρνει κοντά στο παγκόσμιο χωριό με πλανητική συνείδηση στην οποία οι έννοιες κράτος – έθνος είναι υποδεέστερες της πολυφυλετικής και πολυπολιτισμικής κοινωνίας.
Το διαδίκτυο, internet, δίνει τη δυνατότητα επικοινωνίας σε όλο τον κόσμο. Με μικρό κόστος, ο καθένας μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε κάθε πηγή γνώσεων, ιδεών, ειδήσεων και πληροφοριών από κάθε γωνιά του κόσμου. Με το εργαλείο αυτό, εύκολα, οι διάφορες κουλτούρες και νοοτροπίες μπορούν να αλλοιώνουν τα φρονήματα και τις πεποιθήσεις λαών και να διαπλάθουν έναν μαζικό νου. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Κάθε λαός έχει τη δική του ιδιαιτερότητα, τις πολιτιστικές και θρησκευτικές του αξίες και τις πρακτικές του. Ως Έλληνες έχουμε πλούσιο πνευματικό πολιτισμό (κουλτούρα) που είναι συνένωση του ελληνικού πολιτισμού και της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού.
Θεμελιωτές αυτού του υπέροχου πολιτισμού υπήρξαν οι Μεγάλοι Διδάσκαλοι και Φωστήρες της Οικουμένης, οι Τρεις Ιεράρχες, ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος Θεολόγος και ο Ιωάννης Χρυσόστομος. Η ελληνοχριστιανική αυτή παράδοση διαμόρφωσε τα ήθη και τα έθιμά μας.
Υστερούμε στον σύγχρονο τεχνολογικό πολιτισμό. Παρ’ όλ’ αυτά, συνεχώς βελτιώνεται και απολαμβάνουμε άφθονα υλικά αγαθά. Με λύπη, όμως, διαπιστώνουμε ότι η τεράστια ανάπτυξη του τεχνικού πολιτισμού της εποχής μας δεν συμβαδίζει με την ανάλογη πρόοδο του πνευματικού πολιτισμού.
Με το επικρατούν πνεύμα της παγκοσμιοποίησης δεχόμαστε καθημερινά πολλά πολιτιστικά αγαθά (υλικά και πνευματικά). Ουσιαστικά, τα πολιτιστικά αγαθά θα πρέπει να εμπεδώνονται. Συμβαίνει, όμως, να προβάλλονται ως πολιτιστικά αγαθά αξίες που είναι ξένες προς την ελληνοχριστιανική μας παράδοση και διαμορφώνουν νέα πρότυπα ανθρώπινης δραστηριότητας. Τα πρότυπα παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Πολλοί άνθρωποι, χωρίς πρωτοβουλία και φαντασία εντυπωσιασμένοι από τη συμπεριφορά η τη μέθοδο του προτύπου τους, το ακολουθούν, χωρίς να σκέφτονται και να αμφιβάλλουν. Ας δούμε μερικά τέτοια πρότυπα με δυσάρεστα αποτελέσματα.
Το πρότυπο της έγγαμης διαβίωσης χωρίς ηθικές αξίες και ανώτερα ιδανικά έχει ως επακόλουθο την κρίση του θεσμού της οικογένειας.
Το πρότυπο του οικονομικού ανθρώπου προβάλλει την υλιστική αντίληψη της ζωής, τον ευδαιμονισμό, την καταναλωτική μανία και την άνετη ζωή με τα τεχνολογικά αγαθά, με επακόλουθο το άγχος, την αγωνία και την ανασφάλεια του ατόμου.
Το πρότυπο της βιομηχανοποιημένης και κατευθυνόμενης ψυχαγωγίας της νεολαίας μας με τα αμφιβόλου ποιότητας μουσικά ακούσματα, ελληνικά και ξένα, και θεάματα, αντί να γαληνεύουν τις ψυχές των νέων και να τους εξανθρωπίζουν, διεγείρου τα πάθη τους, τις αδυναμίες τους και δημιουργούν αδιέξοδα.
Το πρότυπο του γρήγορου πλουτισμού και του αθέμιτου ανταγωνισμού οδηγεί σε δυσάρεστες συνέπειες, τη βία, την απάτη και την εγκληματικότητα.
Καθημερινά συναντάμε πρότυπα ανάρμοστης συμπεριφοράς και αγανακτούμε.
Σήμερα, δεν έχουμε ανάγκη μόνο υλικά αγαθά. Χρειαζόμαστε ηθικά και πνευματικά. Ο πραγματικός πολιτισμός είναι ο πολιτισμός της ψυχής μας. Για να επιτύχουμε αυτόν τον πολιτισμό και να τον διατηρήσουμε, πρέπει να προβάλλουμε γενναία πολιτιστική αντίσταση στα πρότυπα ανθρώπινης δραστηριότητας που είναι ξένα προς την ελληνοχριστιανική μας παράδοση και αλλοιώνουν το φρόνημά μας και τις πεποιθήσεις μας.
Να αντισταθούμε στην αδιαφορία για την εσωτερική μας καλλιέργεια, πνευματική και ηθική.
Να αντισταθούμε στην έλλειψη ιδανικών και αξιών από την κοινωνία μας.
Να αντισταθούμε στο πνεύμα αδικίας, ραθυμίας και ανευθυνότητας, στο ατομικιστικό και ωφελιμιστικό πνεύμα, στη βία και στην εγκληματικότητα.
Να αντισταθούμε στην κρίση αξιών και θεσμών.
Να αντισταθούμε…
Ιωάννης Κουτσοκώστας
